LỜI GIỚI THIỆU
Thuốc tương phản được ứng dụng rộng rãi trong ngành Điện quang trên thế giới cũng như Việt Nam, nhờ có thuốc tương phản mà nhiều bệnh lý, tổn thương nhỏ được phát hiện, làm tăng hiệu quả và giá trị của chẩn đoán.
Thuốc tương phản dùng trong Điện quang về cơ bản có độ dung nạp rất tốt tuy nhiên cũng có những tác dụng phụ, những biến chứng cố thể xảy ra sau khi dùng.
Để giúp các quý đồng nghiệp hiểu rõ hơn về cách sử dụng, các biến chứng, tai biến và cách xử trí khi sử dụng thuốc tương phản trong Điện quang, chúng tôi xin giới thiệu cuốn “Bản hướng dẫn ESUR về thuốc tương phản 2018”, đây là phiên bản thứ 10 của Ủy ban an toàn về thuốc tương phản, Hội hình ảnh Niệu- Dục châu Âu (ESUR).
Chúng tôi hy vọng các quý đồng nghiệp sẽ ứng dụng được những hướng đẫn rất đơn giản và hữu ích vào thực tế lâm sàng hàng ngày để sử dụng đúng và hiệu quả thuốc tương phản trong Điện quang.
Tháng 08 năm 2019
Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam
GS. TS. Phạm Minh Thông
LỜI NÓI ĐẦU
Chúng tôi bắt đầu từ năm 1994 và cập nhật các Bản hướng dẫn trung bình mỗi 2 – 3 năm. Trong các năm qua, hơn 200.000 bản đã được in và dịch sang nhiều ngôn ngữ. Mặc dù các loại thuốc tương phản đang được sử dụng hiện tại đã có mặt trên thị trường nhiều năm, nhưng những thay đổi nhỏ về các tác dụng không mong muốn của thuốc tương phản được chúng tôi quan tâm cập nhật.
Phiên bản 10 của Bản hướng dẫn bao gồm cập nhật về các phản ứng cấp không mong muốn của thuốc tương phản gadolinium và các thông tin khác về gadolinium, tổn thương thận cấp sau khi tiêm thuốc tương phản (PC-AKI) và liên quan của hội chứng đa u tủy với thuốc tương phản. Hội đồng đã quyết định điều chỉnh các thuật ngữ “contrast agent” và “contrast medium” và dành 1 phần ngắn về thuật ngữ trong phần đầu của bản hướng dẫn.
Chúng tôi hy vọng quý vị sẽ yêu thích phiên bản mới, nó thực sự hữu ích trong thực hành lâm sàng và mang lại lợi ích cho bệnh nhân.
Ủy ban an toàn về thuốc tương phản ESUR
Tháng 3 năm 2018
Henrik S. Thomsen
Chủ tịch
TÓM TẮT NỘI DUNG CẬP NHẬT CỦA ỦY BAN ESUR 2018
Thuật ngữ: contrast agents và contrast media
A. PHẢN ỨNG PHỤ TOÀN THÂN
Bao gồm:
- Các phản ứng phụ cấp tính của thuốc tương phản chứa iốt và gadolinium
- Xử lý các phản ứng phụ cấp tính
- Phản ứng phụ muộn
- Nhiễm độc giáp
- Xơ hóa hệ thống do thận (NSF)
B. PHẢN ỨNG PHỤ TẠI THẬN (TỔN THƯƠNG THẬN CẤP SAU TIÊM THUỐC TƯƠNG PHẢN, PC-AKI)
Bao gồm:
- Đánh giá chức năng thận
- Phản ứng phụ tại thận đối với thuốc tương phản iốt và gadolinium
- Metformin
C. CÁC VẤN ĐỀ KHÁC
Bao gồm:
- Sử dụng thuốc tương phản trong nhi khoa
- Hiện tượng thuốc tương phản thoát mạch
- Mang thai và cho con bú
- Các vấn đề của thuốc tương phản gadolinium
- An toàn của thuốc tương phản siêu âm
- An toàn của thuốc tương phản Baryt
THUẬT NGỮ: CONTRAST AGENTS VÀ CONTRAST MEDIA
“Contrast agent” là một chất làm thay đổi tương phản của hình ảnh trên bất cứ kỹ thuật hình ảnh nào. Đây là từ sử dụng chung cho X quang, cộng hưởng từ và siêu âm.
“Contrast medium” là chất làm thay đổi tương phản của hình ảnh trên hình X quang do làm thay đổi sự xuyên thấu của chùm tia X. Thuật ngữ này nên sử dụng có các phức hợp tương phản trong X quang, như iốt, barium, không khí và khí CO2.
